In onze vorige blog bekeken we hoe een theoretische container zou kunnen helpen om de verschillende benaderingen binnen Organisational Development (OD) te structureren zodat er over grenzen heen geleerd en gewerkt kan worden. Hoewel zo’n kader samenwerking en begrip tussen scholen kan bevorderen, blijft het vakgebied OD sterk afhankelijk van de flexibiliteit en grensoverschrijdende positie van de professional. Veel OD-professionals voelen zich juist aangetrokken tot deze vrijheid, wat een bijzondere, soms paradoxale, ‘weesidentiteit’ binnen het vakgebied creëert. In deze laatste blog duiken we via zeven kernredenen dieper in op deze unieke identiteit en de kracht en kwetsbaarheid van de OD-professional als buitenstaander in de organisatie
1. Ambiguïteit van Rol en Identiteit
OD-professionals bewegen zich tussen formele rollen als leiders, HR-specialisten en veranderaars, maar hebben vaak geen vaste plaats binnen de organisatiehiërarchie. Hun rol blijft vaak vaag en flexibel, en dat geeft hen de vrijheid om tussen afdelingen en niveaus te bewegen zonder vastgepind te worden.
2. Gebrek aan een Consistent Kader
In tegenstelling tot gevestigde beroepen die duidelijke methodieken en standaarden kennen, is OD een mix van verschillende modellen en benaderingen. Deze diversiteit zorgt voor flexibiliteit en creativiteit, maar kan ook een gevoel van fragmentatie creëren waarin OD-professionals hun identiteit samenstellen uit verschillende disciplines.
3. Focus op Onzichtbaar Werk
OD speelt zich vaak af in relationele, emotionele en psychologische dimensies, waarbij gewerkt wordt aan diepere lagen van de organisatiecultuur en onbewuste dynamieken. Dit soort werk is moeilijk meetbaar en vaak niet zichtbaar, wat kan leiden tot een gevoel van onderwaardering en een verlangen om buiten structuren te blijven.
4. Buitenstaanderspositie: Verander de Organisatie zonder Erbij te Horen
Veel OD-professionals werken als externe consultants of als interne veranderaars met een externe mindset. Hun rol als change agents brengt hen in een liminale positie: ze helpen de organisatie, maar blijven zelf buiten de formele machtsstructuren staan. Dit creëert een uniek perspectief, maar kan ook leiden tot gevoelens van vervreemding en isolement.
5. Veranderende Contexten en Paradigma’s
OD is een vakgebied dat voortdurend evolueert met nieuwe ideeën en benaderingen. Voor veel professionals betekent dit dat ze regelmatig hun kennis en methodes moeten aanpassen, wat kan leiden tot een gevoel van ontheemding als oude structuren en vertrouwde modellen verdwijnen.
6. Ontbreken van een Formeel Carrièrepad
Binnen OD zijn er weinig vaste loopbaantrajecten. OD-professionals vervullen vaak diverse rollen als consultants, coaches of facilitators, zonder een duidelijk gedefinieerde weg naar de top. Dit gebrek aan structuur kan gevoelens van professioneel zwerven versterken.
7. Diepe Empathie en Persoonlijk Offer
Veel OD-professionals voelen een sterke roeping om organisaties en individuen te helpen bij groei en transformatie. Dit werk komt vaak met een hoge emotionele prijs, omdat zij worden blootgesteld aan de disfuncties en pijnpunten van de organisatie. Zonder voldoende steun van binnenuit kunnen ze het gevoel krijgen de lasten van anderen alleen te dragen.
De Paradoxale ‘Weesidentiteit’ als Kracht en Zwakte
Het gevoel van ‘orphan’-zijn lijkt inherent verbonden met de identiteit van de OD-professional. De flexibele, grensoverschrijdende en empathische aard van OD maakt het beroep moeilijk te categoriseren en te standaardiseren. Deze rol biedt een unieke kracht: OD-professionals kunnen vrijelijk nieuwe perspectieven introduceren, anderen verbinden en de diepte ingaan zonder zich gebonden te voelen aan een vastomlijnde methodiek of hiërarchie.
Maar deze vrijheid kent een prijs. Juist door het loslaten van een eenduidige identiteit en structuur, blijven OD-professionals vaak aan de rand staan, zonder vastomlijnde beroepsstatus. De vraag rijst of deze positie een keuze is of een onvermijdelijke paradox binnen het vakgebied. Houdt het vakgebied zichzelf klein (en mogelijks haar impact) door deze grenspositie te omarmen, of is dit juist de kracht die OD onderscheidt in een wereld die steeds complexer en dynamischer wordt?
Ben je erbij op de volgende workshop "Change essentials"?
Of eerder op de workshop "Sierlijk systemisch veranderen"?
Jesse Segers is bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Exeter (VK) en partner van Ginkgo Consulting (BE). Hij helpt leiders en hun organisaties in hun ontwikkeling.